Wakacje na półmetku - skąd się wzięły i po co. Wyjaśniamy

W Polsce wakacje to potoczna nazwa ferii letnich, które trwają zwyczajowo i ustawowo w okresie letnim. Ich dokładnie określony czas zmieniał się w zależności od lat i obowiązujących w tym czasie ustaw. Znaczący wpływ na ich rozpoczęcie i zakończenie ma ilość dni wolnych w ciągu roku. Różnią się od urlopu tym, że czas ich trwania jest właśnie określony z góry. Jednak zarówno jedne, jak i drugie są potrzebne naszemu ciału i umysłowi.

A czemu akurat ten wakacyjny czas przypisany jest miesiącom letnim? Istnieje teoria, która mówi o tym, że właśnie w miesiącach letnich, kiedy w gospodarstwach było bardzo dużo pracy i każde ręce do pomocy były potrzebne, rolnicy zwalniali dzieci ze szkoły, by pomogły im na roli. Jednak bliższy prawdzie wydaje się zupełnie odwrotny do pracy na roli rozwój przemysłu. Spowodował on, że miasta zaczęły się zamieniać w wielkie ceglane piece, nie dało się w nich wytrzymać w czasie letnich upałów, i podobnie, jak wprowadzono wówczas nocną zmianę pracy, tak i skrócono czas w pracy w okresie letnim w ogóle. Bogatsi uciekali na przedmieścia, a biedniejsi samowolnie urządzali sobie wakacje. Prawo dostosowało się do nowych zachowań wolnoczasowych ustanawiając wakacje dla dzieci, a dorośli sami dostrzegli okazję i zaczęli planować urlopy na lato, by jak najlepiej wykorzystać świetną pogodę!

Kiedyś ludzie nie mieli tyle okazji do wypoczynku, a czas na relaks zapewniały im jedynie holy days (angielskie holiday podobnie do vacation oznacza wakacje, dni święte, a więc wolne od pracy), czyli dni wolne od pracy wyznaczone przez obowiązującą religię. Natomiast w XX w. holenderskim pracownikom udało się wywalczyć kilka dodatkowych dni odpoczynku, a ich śladem podążyło wiele innych państw, dzięki czemu dziś możemy cieszyć się płatnym urlopem. Z czasem więcej osób zaczęło go wykorzystywać do podróżowania dla przyjemności, zwłaszcza że stało się szybsze i łatwiejsze niż dotychczas.

A co jeszcze oznacza słowo wakacje i dlaczego występuje w liczbie mnogiej? Przecież jest w gruncie rzeczy jednym ciągłym czasem, niezależnie od długości jego trwania.
Otóż niegdyś, w pierwotnej wersji mówiono wakacja, w liczbie pojedynczej. Dziś wakacje mają tylko liczbę mnogą. Pochodzący od łacińskiego vacatio wyraz oznaczał uwolnienie, oswobodzenie (stąd też np. wakat – wolne stanowisko w pracy czy wolna strona książki, albo vacatio legis, czyli czas pomiędzy ogłoszeniem aktu prawnego, a jego wejściem w życie). W kontekście czasu wolnego ten czas oznaczał doroczny okres, w którym zawieszają się wszelkie zajęcia – tak pracowników, jak i uczniów czy studentów.
Jednocześnie wakacyjka, to część wakacji, a samo wakacjować oznacza spędzać wakacje, odpoczywać z powodu wakacji.

Trzeba jeszcze wiedzieć, że wakacje nie w każdym kraju trwają tyle samo dni, ani też nie przypadają w tym samym okresie. Najkrótsze wakacje – 40 dniowe - mają Japończycy, czym uzasadnia się ich świetne wyniki w nauce, a najdłuższe są w Turcji, na Malcie i na Łotwie. W Polsce trwają one 10 tygodni, podobnie do wakacji czeskich, słowackich, szwedzkich i finlandzkich.

Dziesięć tygodni – dla jednych to dużo, dla innych ciągle zbyt mało czasu na odpoczynek i zabawę. Dlatego – na półmetku wakacji – warto dobrze zaplanować ich drugą część, by lepiej zmotywować się i nastroić do kolejnego, nowego roku szkolnego czy pracy.